D-Link DWR-923, czyli router LTE na dachu

Niedługo kończy mi się umowa na Neostradę. Przedłużać jej nie zamierzam, ze względu na bardzo małą prędkość wysyłania danych (1 Mb/s). Do codziennego, "zwykłego" korzystania z Internetu taka prędkość w zasadzie wystarcza (przy pobieraniu 10 Mb/s) ale w swojej pracy dość często wysyłam spore ilości plików (zdjęć) na rozmaite serwery, więc 1 Mb/s to o wiele za mało. Radziłem sobie w ten sposób, że inicjowałem wysyłanie przez ftp w kilku sesjach na różne serwery i tak szło w tle przez parę godzin, zamulając łącze. Chcąc poprawić komfort pracy, planowałem przejść na światłowód z Orange, ale mi odpowiedzieli, że w mojej okolicy do końca roku na pewno nie będzie to możliwe, a co dalej nie wiadomo. Są również oferty telewizji kablowych z Internetem w pakiecie. Po bliższej analizie nie zdecydowałem się na żadną, gdyż po pierwsze, w moim przypadku wiąże się to ze sporą opłatą instalacyjną, a po drugie, nie chcę płacić za pakiet telewizyjny, z którego i tak bym nie korzystał. Pozostało więc LTE.

Tak się akurat złożyło, że w sklepie z używaną elektroniką znalazłem router D-Link DWR-923. Miał nawet przykręcone anteny, ale był bez zasilacza. Podłączyłem go w tymże sklepie do jakiegoś przypadkowego zasilacza 12V, również tam znalezionego. Zaczął dawać oznaki życia, zapalając rozmaite diody, jak to zwykle router przy starcie, więc go kupiłem, zwłaszcza że kosztował tylko 12zł. W razie czego, gdyby nie nadał się do LTE, miał posłużyć jako punkt dostępowy do wifi w drugim końcu domu. Był brandowany przez sieć Telenor, więc istniało ryzyko, że może mieć jakiegoś simlocka lub inne zabezpieczenie, utrudniające użycie u nas. Zacząłem szukać w sieci czegoś na jego temat. Okazało się, że w Polsce kiedyś był sprzedawany, ale popularny raczej nie był. W dodatku to już trochę stary model, bo najnowsza wersja firmware do niego, jaką udało mi się znaleźć, pochodzi z października 2013 r. Do tego trafiłem na ostrzeżenie, że wersja routera sprzedawana w Norwegii różni się od wersji z innych krajów i po wgraniu niewłaściwej wersji firmware router już nie wstaje. Doświadczył tego nawet ktoś z Polski, kto podobnie jak ja nabył taki router, wgrał nowszy firmware, po czym szukał pomocy na forach, co zrobić z tak otrzymaną "cegłą". Zasada jest taka, że do norweskiej wersji wgrywamy tylko norweskie firmware, a do nie norweskiej to "inne". Nie wiem, jak z resztą świata, być może istnieją jeszcze jakieś lokalne wersje z podobnymi ograniczeniami. Po strukturze numeru firmware można łatwo rozpoznać, czy dana wersja będzie pasować. Routery spoza Norwegii mają numery firmware w formacie "1.4.x.37", gdzie w miejscu x jest numer wersji. Mój właśnie taki był, miał numer 1.4.17.37, wgrałem 1.4.18.37. Norweskie routery mają numery w rodzaju "1.0.0.x". Najnowszy plik, jaki znalazłem, zawierał w nazwie numer 1.0.0.12. Numer aktualnej wersji firmware jest podany na głównej stronie panelu routera, więc na tej podstawie można ustalić, jakiego pliku szukać. Inna rzecz mnie jeszcze zaniepokoiła: LTE w tym modelu działa tylko na częstotliwościach 800, 900 i 2600 MHz. Nie ma w zestawie podstawowego u nas (jeszcze) pasma 1800 MHz. Jednak niedawno nasi operatorzy komórkowi otrzymali licencje na nowe częstotliwości (w tym 2600 MHz) i obecnie intensywnie pracują nad rozbudową sieci. Sprawdziłem na btsearch.pl, że w odległości 400 metrów mam aż dwie stacje Play, oferujące LTE na tej częstotliwości. Jedna z nich ma też 800Mhz. Z T-mobile było nieco gorzej: miałem do dyspozycji również dwie stacje, ale obie około 800 metrów od domu.

Kupiłem więc startery Play i T-mobile i przystąpiłem do testów. Ograniczyłem się do tych dwóch operatorów, ze względu na oferty dla firm pasujące do moich potrzeb. Jako pierwszą do routera włożyłem kartę Play. DWR-923 ma to do siebie, że proces uruchamiania i rejestracji w sieci trwa dość długo, bo około trzech minut, ale po tym czasie wszystko ruszyło, router sam ustawił dane sieci i po prostu zaczął działać z Play (podobnie zresztą było później z kartą T-mobile). Parametr RSSI, opisany w routerze jako "Signal Strength", miał wartość w okolicach -60 dBm. Po restarcie router łączył się raz z jedną stacją, raz z drugą, a zależało to głównie od tego, w którym pokoju się znajdował. W obu przypadkach RSSI było na podobnym poziomie, a osiągany transfer rzędu 30-60 Mb/s download i 40-48 Mb/s upload. Świetne wyniki jak na moje potrzeby, zwłaszcza upload. Byłem bliski wybrania oferty Play, ale Internet, reklamowany jako nielimitowany, okazał się mieć bardzo istotny limit prędkości, włączany po przekroczeniu transferu 100 GB. Wydaje mi się, że nie korzystam z sieci jakoś szczególnie intensywnie, ale z pomiarów wyszło, że te 100 GB jednak przekraczam o jakieś 30%, co wykluczyło ofertę Play. Pozostał T-mobile, z ofertą Internetu LTE bez żadnych limitów (wprawdzie zastrzegają w regulaminie prawo do ograniczenia prędkości, jeśli ktoś zbytnio zaszaleje, ale jak dotąd chyba nikt się nie skarżył, by go w te sposób ukarali).

Włożyłem więc kartę startera T-mobile. Zgodnie z przewidywaniami, router połączył się z jedną z dwóch pobliskich stacji, mających 2600 MHz. Dwa razy dalej niż w przypadku Play, więc pokazał RSSI wahające się w okolicach -78 do -74 dBm. Przełożyło się to na osiągi: download w granicach 12-19 Mb/s, a upload rzędu 9-11 Mb/s. Znacznie lepiej było po wystawieniu routera na balkon, a jeszcze lepiej, gdy znalazł się na dachu, skąd widać anteny stacji. RSSI w granicach -54 do -50, raz nawet pokazało się -46. Średni download w "szczycie" czyli wieczorem, wynosi 38-42 Mb/s, rano 50-60, a upload odpowiednio wieczorem 27-29, a rano 30-35. Gorzej, niż w przypadku Play, ale wciąż są to wartości w pełni mnie satysfakcjonujące.

Jeden z najlepszych wyników, jakie udało się osiągnąć:

Dlaczego na dachu znalazł się router, a nie antena? Po prostu na przyzwoitą antenę z kablami odpowiedniej długości musiałbym wydać około 200 zł. Miałem 20 metrów skrętki do ethernetu, jakiś kabel do zasilania też się znalazł, więc oprócz 12 zł wydanych wcześniej na router, już nic mnie to nie kosztowało. Router, wraz z dokręconym antenkami, umieściłem w reklamówce z grubej folii, wsadzając do środka również kilka torebek z żelem silikonowym. Takich, jakie można znaleźć np. w pudełkach z butami. To tak na wszelki wypadek, gdyby się okazało, że jakaś wilgoć dostała się do środka. Całość została umieszczona w kolejnej reklamówce, potem w jeszcze jednej i oklejona taśmą. Kable wychodzą od dołu, a opakowany router siedzi w czymś w rodzaju plastikowej kuwety (pokrywa od starego gramofonu) w której w dolnej i górnej części zostały wywiercone otwory do przełożenia drutu, mocującego ją do masztu antenowego (na którym wyżej jest antena tv). Kablem zasilającym doprowadzone jest napięcie 12V, zasilacz znajduje się w domu. Ze względów bezpieczeństwa wolałem nie umieszczać zasilacza razem z routerem i nie prowadzić na dach kabla podłączonego do 230V. Kabel sieci ethernet jest w domu wpięty do kolejnego routera (jakiś stary Netgear, również kupiony na szrocie elektronicznym za kilka zł) który robi za switch, dostarczając sieć przewodowo m. in. do komputera na którym piszę ten tekst, oraz jako punkt dostępowy wifi. Do kompletu jest jeszcze umieszczony w dalszej części domu kolejny router (również ze szrotu D-link DWR-615, z wgranym softem DD-WRT) który pracuje jako repeater bridge, łącząc się z tym pierwszym przez wifi i równocześnie robiąc za access point, co powiększa zasięg wifi na cały dom. Router na dachu ma za to wyłączone wifi, gdyż sygnał, ze względu na gruby dach, był w domu dość słaby. To jednak już chyba inny temat, pozostańmy więc przy LTE.

Router od dwóch tygodni siedzi na dachu, cały czas działa, przetrwał już nawet dwie burze. Jest to pewne zagrożenie, ale gdyby na dachu zamiast routera była podłączona do niego antena, to w zasadzie na jedno wychodzi. Bardziej niż burzy, boję się wpływu zwykłych warunków atmosferycznych, zwłaszcza temperatury. Router trochę się grzeje w czasie pracy. Potrójna folia, z powietrzem między warstwami, to niezła izolacja termiczna. Zimą to nawet lepiej, bo nawet w czasie większego mrozu, wewnątrz będzie powyżej zera. Za to latem, zwłaszcza w upalny dzień, może być w środku za ciepło. Było jednak kilka gorących dni i nic się nie stało, więc na razie zostawię tak jak jest. Jak mi się kiedyś trafi duży i płaski pojemnik z tworzywa (coś jak wiaderko czy kosz na śmieci, tylko płaskie) to wsadzę router do środka bez żadnej folii.

Parę dni temu sprawdziłem łączenie na LTE 800 MHz i 3G. Na 800 MHz znalazł jakąś stację (ID 47878668, jeszcze brak w bazie btsearch.pl) gdzie pobieranie osiąga 19 Mb/s, wysyłanie 11 Mb/s. W 3G też z czymś się łączy i jest prędkość odpowiednio 11 i 3,5. Ustawiłem z powrotem 2600 MHz, bo jest najszybciej.

Jak dotąd zauważyłem jedyny mankament, w zasadzie niedoróbkę w firmware: Liczniki pobranych i wysłanych bajtów dochodzą do wartości 2147483647 (czyli 11111111111111111111111111111111 dwójkowo) i zatrzymują się na dłuższy czas, być może aż zliczą kolejne 2147483647. Potem zaczynają od nowa i tak w kółko. Router jednak cały czas działa, nie zawiesza się, nie zrywa połączenia, więc w sumie jest ok. Gdyby ktoś rozważał zakup tego routera, niech weźmie pod uwagę, że to jednak dość stary model, z LTE kategorii 3, czyli z maksymalną prędkością pobierania 100 Mb/s.

Po testach ze starterami, a jeszcze przed zamocowaniem routera na dachu na stałe, podpisałem umowę z T-mobile, a ponieważ nie można było w ofercie wybrać opcji bez urządzenia, wziąłem router Huawei B525. Również z nim zrobiłem kilka porównawczych testów, których wyniki okazały się zbliżone. W Play wyszło nawet lepiej, udało mi się osiągnąć pobieranie na poziomie nieco ponad 80 Mb/s. Być może stało się tak dlatego, że B525 obsługuje LTE-A, czyli ma agregację pasm. Najbliższa stacja Play ma częstotliwości LTE 800, 1800, 2100 i 2600 MHz, więc zapewne agregacja tam działa i stąd lepszy wynik. Nie analizowałem tego głębiej, zwłaszcza że model tego routera sprzedawany przez T-mobile, ma okrojone firmware i nie chwali się, na jakiej częstotliwości się łączy, w jakim trybie itp. Planuję go sprzedać i wszystko wskazuje na to, że tak zrobię, ale na razie jeszcze przyglądam się temu DWR-923 na dachu, bo jakby się okazało, że coś z nim jednak nie tak, to muszę mieć zamiennik, więc dopóki mam tego Huawei, może jeszcze zrobię parę testów z kartą Play.

Huawei ma wszystkie stosowane u nas częstotliwości, mogłem więc sprawdzić, jak się sprawuje na 1800 MHz, łącząc się z którąś z najbliższych stacji T-mobile. Niestety wypadło to kiepsko. Średnie szybkości, pomimo silnego sygnału, były na poziomie zaledwie 6-8 Mb/s pobieranie, 9-12 wysyłanie, a bywało i gorzej. Za to po wymuszeniu łączenia na 2600 MHz (co można zrobić przy pomocy zainstalowanego w Mozilli darmowego skryptu) prędkości były takie same, jak w DWR-923.

W najbliższym czasie należy się spodziewać rozbudowy sieci T-mobile w moim sąsiedztwie. Przybędzie pasm częstotliwości, pewnie pojawi się więcej stacji z LTE-A, więc router z agregacją pasm dałby większą prędkość pobierania. Z drugiej strony, agregacja nie działa przy wysyłaniu, na którym mi bardziej zależy, więc i tak pozostanie teoretyczna granica 50 Mb/s. Raczej zostanę na razie przy zwykłym LTE. 30 miesięcy umowy szybko zleci, potem kolejny wybór.